Wat ook je einddoel met jouw jachthond precies is, de praktijk of wedstrijden, de basis is voor iedereen hetzelfde. Zonder een goed basisappel ben je eigenlijk nergens en dat basisappel wordt tijdens een Standaard Jachthondenproef (SJP) dan ook getoetst. Voorjager en hond moeten tweemaal een achtje lopen, een keer met de hond aangelijnd en een keer met de hond los. De hond moet daarna vrij uitgestuurd worden en na een seintje van de keurmeester teruggeroepen worden. Tot slot moet de hond nog twee minuten uit het zicht van de voorjager blijven liggen. Alle andere proeven, zowel voor de C als de B als de A zijn allemaal apporteerproeven.
Succes is soms een keuze
Bij de apporteeronderdelen kunnen er dingen gebeuren waar je weinig invloed op hebt, maar waar je wel punten mee verliest. Op de appelonderdelen ben je echter minder afhankelijk van pech of geluk, en moet je het vooral -hoe verrassend!- van appel hebben.
Aangelijnd en los volgen is bijvoorbeeld zo’n proef waarbij ik soms verbaasd ben hoe het kan dat daar zesjes gehaald worden. Bij deze proef hoeven hond en voorjager alleen maar twee keer een achtje te lopen. Een keer aangelijnd, en een keer onaangelijnd. Het stelt weinig voor.
Volgen is niet erg spannend voor een hond. Er gebeurt van alles op zo’n wedstrijddag, er heerst een gespannen sfeertje, er zijn schoten en fluitjes te horen en er gebeurt van alles. Kortom: er is erg veel dat de hond in de gaten wil houden, en strak naast de knie van de voorjager blijven lopen is voor je hond dan niet heel erg interessant. Dan zit er eigenlijk maar een ding op: je moet het interessant maken. En dat interessant maken doe je in je training.
Het geheim? Timing, tempo en koekjes.
Als ik een (jonge) hond netjes wil leren volgen, dan start ik met een klein voertje tussen mijn linkerduim en -wijsvinger. Een klein stukje kaas werkt ook goed, zolang het maar verleidelijk ruikt en snel weg te slikken is. Een hond die echt op een voertje moet kauwen is daardoor vaak afgeleid, gaat achterlopen en dan moet je opnieuw proberen zijn aandacht te krijgen en vast te houden. Dat is niet handig, je moet dus vooral je hond met het voertje meelokken en proberen zo lang mogelijk te wachten voordat je het geeft. De hond mag aanvankelijk met zijn neus het voertje volgen, mag zelfs aan mijn vingers knabbelen, als hij maar mijn hand blijft volgen. Ik geef altijd het commando “volg”, en stap daarna met mijn linkervoet weg.
In het begin zul je de hond bijna continu moeten laten sabbelen en snuffelen om zijn aandacht bij je hand te houden, maar na verloop van tijd kun je je hand gesloten houden, zodat de hond alleen nog iets lekkers uit die hand krijgt wanneer de voorjager het daadwerkelijk geeft. Sabbelen of naar je handen opspringen betekent dan juist minder kans op iets lekkers dan door gewoon braaf naast lopen en met de oogjes die hand volgen. De meeste honden hebben dat razendsnel door. Je gaat gaandeweg je hand steeds iets hoger houden en steekt hem de hond alleen nog maar toe als je merkt dat zijn aandacht verslapt. Dat vraagt om scherp timen en goed (vanuit je ooghoeken!) op je hond letten. Uiteraard beloon je nooit wanneer je aandacht van de hond moet vragen. De hond moet leren dat hij aandacht bij jou moet blijven houden om een beloning te verdienen!
Hij moet het voor jou doen, niet voor een koekje
Dat hoor je nog erg vaak, maar waarom eigenlijk? Honden doen niks voor niks, dus waarom mag daar niks tegenover staan? Tegen de tijd dat een goede uitvoering er goed ingesleten is kun je die voerbeloningen gewoon weer terugbrengen of weglaten. En wat is eigenlijk het alternatief? Vaak toch de ruk/schopmethode. Een ruk(je) aan de lijn wanneer de hond te ver voor je uit dreigt te komen of met de neus aan de grond wil snuffelen en een schop(je) tegen de kont van de hond wanneer hij te ver achterblijft. Waarom zou je?
Het is dus de bedoeling om het koekje dat je aanvankelijk als lokmiddel gebruikte uiteindelijk af te bouwen en alleen nog te gebruiken als een beloning voor als de oefening afgelopen is. Uiteindelijk loop ik met mijn handen in mijn zakken, of voor mijn borst en krijgen de honden alleen nog iets uit mijn handen als ze gewoon strak volgen en op mij blijven letten. Al mijn honden zijn en waren altijd erg gemotiveerd door voer en trippelen braaf met me mee in de wetenschap dat ze er iets lekkers voor kunnen krijgen. Uiteraard loop je tijdens een proef niet met voertjes tussen je vingers, maar een goed geconditioneerde hond zal je graag blijven volgen…
Maar dan nu de details
Dan heb ik dus keurig volgende honden, maar hoe kun je de kans op slagen voor deze proef nog groter maken? Door je tempo hoog te houden. Als je zelf sloft zal je hond ook eerder gaan sloffen en snuffelen. Door zelf een vlot looptempo aan te houden heeft de hond geen tijd om afgeleid te zijn. Tijdens de proef moet je natuurlijk een verplichte ‘route’ volgen, maar tijdens je trainingen kun je je uitleven in bochtenwerk en tempowisselingen. Zorg altijd dat jij en je hond ongehinderd je parcours kunnen lopen. Neem dus de ruimte om je bochten te maken en zorg ook dat je hond de ruimte heeft. Vaak zie je mensen een diabolovorm lopen en abrupt haken slaan. De hond moet dan ineens een bocht gaan afsnijden om bij te blijven, of de hond wordt min of meer overlopen en moet opzij springen.
Dat zijn allemaal kleine details die een modeluitvoering van deze proef kunnen verpesten. En dat is zonde. Je kunt beter een lemniscaatvorm lopen. Op die manier loop je nooit je hond onder de voet en kan de hond de voorjager ook eenvoudig volgen.
Voor de vorm
Zorg dus bij alle paaltjes voor voldoende ruimte om er samen met je hond langs te kunnen lopen. Wanneer je de hond los moet laten volgen moet je de lijn achterlaten bij het middelste paaltje. Leg hem dan zo neer dat jij of je hond er niet overheen hoeven te lopen en dat je hem weer makkelijk kunt pakken als je klaar bent. (tip: zorg dat je een lijn hebt die je makkelijk kunt zien liggen, je zult niet de eerste en ook niet de laatste zijn die zijn jachtlijn niet direct ziet liggen in het gras!). Als je klaar bent met volgen, stop dan iets vóór de plek waar je lijn ligt, zodat je hem snel kunt oprapen en de hond weer aan kunt lijnen.
Pas ook je tempo aan. Wanneer ik de binnenbocht neem loop ik een fractie langzamer, zodat de hond mij kan bijhouden. In de buitenbocht versnel ik juist weer iets om te voorkomen dat de hond voor mij uit geraakt. Het is soms handig om vooraf te kijken welke bocht je eerst wilt maken, de binnenbocht of de buitenbocht. Wanneer je zelf start met de buitenbocht kun je de hond bij de eerste bocht als het ware met je lichaam afblokken. Zo kun je er wat extra druk opzetten om hem bij de les te houden. Je kunt dit bijvoorbeeld ook doen in een situatie waarin de hond misschien zou willen uitbreken.
Geef altijd een commando voordat je wegstapt, om de aandacht van je hond te trekken en hem de gelegenheid te geven bij jou aan te haken, en stap dan vlot weg. Probeer volgen tijdens de training interessant te maken voor je hond. Als je je hond netjes hebt leren volgen, en daarnaast op de details blijft letten die een correcte uitvoering geven, dan ben je bijna verzekerd van knappe punten!