Flash News
  • Hij luistert niet… Puberstreken? Ik vond vanmorgen een labrador. Gewoon bij een kom water waar ik langs liep met de honden. Terwijl ik de holle weg omhoog wandelde en…
  • Stelling: je moet een… Elke tak van sport kent zijn stellingen, vaak zijn ze duurzaam. Veel van die stellingen hebben een bijna onbeperkte houdbaarheid. Sommige worden met de tijd…
  • (On)sportief gedrag Ik heb gehoorzame en werklustige honden, een opdracht weigeren doen ze eigenlijk nooit. Een apport laten liggen omdat ze er geen zin in hebben is…
  • Checklist voor de SJP En dan is het wedstrijdseizoen weer aangebroken! De SJP zijn van start gegaan, de MAP volgen over een tijdje en elke keer vraagt het van…
  • Stropende honden Laten we het beestje maar bij de naam noemen: jachthonden die niet onder controle staan wanneer zij van de lijn gaan, die ongeoorloofd zelfstandig op…
Algemeen / Praktijkjacht / Training

De juiste balans

Honden voorjagen is een teamsport, om succesvol een team te kunnen vormen met je hond moet je kunnen samenwerken, en dat is zoeken naar de juiste balans.

Foto: Lidija Vida

Loslaten

Uiteraard, de voorjager is de baas, maar in sommige situaties blijf je als voorjager nou eenmaal ver achter bij de skills van je hond, en dan moet je de hond durven loslaten om zijn eigen keuzes te kunnen maken. Jaren geleden was ik eens jagen in een Zeeuwse polder. We hadden eerst over het geploegde land wat hazen geschoten, en onder aan de dijk had een van de postgeweren een eend geschoten die aan de andere kant van de dijk was gevallen. Er werd me gevraagd om de eend aan de andere kant van het dijkje na te zoeken, maar mijn hond had het al snel bekeken en liep steeds het geploegde land achter de dijk op. We mochten daar (nog) niet komen, dus ik riep de hond telkens weer terug. Ondertussen waren er meerdere honden naar die eend aan het zoeken, maar hij werd niet gevonden en het leek er niet op alsof de eend daar nog lag. Omdat mijn hond maar die akker op bleef lopen liet ik haar uiteindelijk toch maar even lopen, en na een meter of veertig zag ik haar -nota bene met de wind in de rug!- ergens op tekenen. En ja hoor! Daar kwam ze met de eend, die dus nog een heel eind achter de dijk was gezeild. Van waar wij liepen had ze nooit kunnen zien waar die eend was gevallen, maar ze had kennelijk snel genoeg in de gaten gehad dat op de dijk niets te halen was…

Dat geeft een beetje een beschaamd gevoel, had de hond gewoon al die tijd al gelijk gehad!

Balans

De balans tussen leiding geven of nemen beweegt voortdurend. Wanneer ik mijn hond over een veld dirigeer zal ze moeten luisteren naar wat ik haar met gebaren en commando’s probeer te vertellen. Als ik met diezelfde hond echter een paar dagen later een zweetspoor loop, kan ik eigenlijk niet anders dan haar de leiding geven. Mijn taak is om te zorgen dat ik het tempo beheersbaar houd, zodat ik geen verwijspunten mis, maar het is de hond met haar neus waar ik op moet vertrouwen…

Een hond voorjagen is dus samenspel tussen hond en voorjager. Op welk moment moet je leiding nemen, en op welk moment moet je vrijheid geven? Je moet daarin een evenwicht zien te vinden, en met iedere volgende hond moet je opnieuw die balans zien te vinden.

Spanning-ontspanning

Naast een gezonde baas-hondverhouding moet je tijdens de trainingen ook zorgen dat de verhouding tussen spanning en ontspanning klopt. Tijdens trainingen, en zeker met dirigeertrainingen wordt een hond behoorlijk onder druk gezet. Dat is niet erg, en een hond moet ook leren om daarmee om te gaan. Maar het is wel zaak dat je bijtijds even de druk van de ketel haalt. Dat kun je doen door goed getimed stembeloningen te geven, maar ook door naderhand even iets te doen waardoor de hond zich kan afreageren. Zo ken ik voorjagers die een speelgoedje op zak hebben waarmee ze een trekspelletje kunnen doen met hun hond. Andere voorjagers gooien een spelapport voor de hond. Dan mag de hond inspringen en het hoeft ook niet model afgegeven te worden. Het is wat het is: een spelletje, bedoeld om te ontspannen. Wat jij en je hond ook nodig hebben, na spanning moet echt ontspanning volgen. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je hond.

Foto: Anoeska van Slegtenhorst

Topsport is niet gezond

Er moet ook balans zijn in de mentale en fysieke belasting, zowel voor de voorjager als voor de hond. Als je denkt dat je met één avond in de week een paar uur training je hond succesvol kunt africhten kun je bedrogen uitkomen. Het andere uiterste: bijna iedere dag intensief trainen, is ook niet goed. Dat noemen we topsport, en in tegenstelling tot wat men denkt is dat niet gezond. De boog kan nou eenmaal niet altijd gespannen zijn. Hoewel je hond misschien graag, gretig, snel en enthousiast voor je werkt, moet je niet onderschatten hoeveel stress er bij komt kijken. Dat hoeft niet altijd per se negatieve stress te zijn, dat kan ook stress zijn omdat de hond zichzelf continu opdraait voor de uitvoering van zijn taak. Vergis je niet: ook daar kan een accu behoorlijk op leeglopen!

Ik heb meerdere honden en hoewel de oudste inmiddels met pensioen is, heb ik nog twee honden die in het seizoen volop mee gaan op jacht. Soms heb ik ineens twee jachtdagen in de week, en dat zijn dan volle dagen over zwaar terrein. De honden vinden het prachtig! Maar hoe mooi ze het ook allemaal vinden, en hoe enthousiast ze het ook allemaal doen, iedere jachtdag is een inspannende gebeurtenis voor ze. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal: alle zintuigen worden gebruikt! Mooier kan het natuurlijk niet, maar daags na een inspannende jachtdag krijgen ze een rustdag. Ze worden gewoon zoals altijd een uur, anderhalf uur uitgelaten, maar niks meer dan dat. Even de kop leegmaken en bijtanken…

Adrenaline

Bij opwinding en stress raakt het lichaam in een ‘paraatmodus’. Het gaat stresshormonen zoals adrenaline en cortisol aanmaken en bereidt zich voor op actie. Tijdens een jachtdag of tijdens een inspannende training of wedstrijd zal het lichaam van de hond vaker en langer in de paraatmodus blijven. Eenmaal uit die situatie gaat het lichaam weer relaxhormonen als dopamine en endorfine aanmaken waarna de hond weer ontspant. Een hond heeft het dan ook nodig om bij te tanken in de vorm van een dag rust of een lange pauze.

Foto: Milou Snel

Wanneer de hond te weinig gelegenheid krijgt om te herstellen van een (positief of negatief) stressvolle situatie, zal dat op langere duur zijn weerslag hebben op het lichaam. We weten allemaal wel dat teveel stress ongezond voor ons is, dat werkt voor honden natuurlijk niet anders.

Geen hazenslaapje

Tijdens een wedstrijddag willen mijn honden tijdens het wachten nog wel eens een beetje doezelen. Maar tijdens eens jachtdag willen mijn honden tijdens de lunch niet slapen. Ik denk dat ze het ook niet zouden kunnen, de adrenaline in hun lijf is daar waarschijnlijk veel te hoog voor. Aan het eind van de dag wordt de jacht afgeblazen, ik verzorg de honden, geef ze te eten en vrijwel direct daarna vallen ze als een blok in slaap. Zou ik ze de andere dag weer meenemen op jacht, dan gaan ze graag weer mee, maar als ik het niet doe vinden ze het eigenlijk ook wel prima. En je ziet dat ze the day after vaak ook niet bijster veel te koop hebben. Het zijn allemaal indicaties dat de hond behoefte heeft aan een herstelperiode.

Het is niet altijd te vermijden dat een hond langer dan wenselijk in een stressvolle situatie blijft, maar het is wel goed om je te realiseren dat er balans moet zijn in wat we van onze honden vragen. Uiteindelijk willen we allemaal zo lang mogelijk met ons jachtmaatje kunnen optrekken. Door er voor te waken dat de hond niet door ons of door zichzelf overvraagd wordt kunnen we daar zo goed mogelijk voor zorgen.